วิธีเลี้ยงลูกด้วยนมแม่พร้อมท่าอุ้มให้นมลูก

การเปลี่ยนแปลงของน้ำนมแม่

น้ำนมแม่แบ่งออกได้เป็น 3 ระยะ ซึ่งแต่ละระยะจะมีสารอาหารตรงกับความต้องการของลูกในแต่ละช่วงวัย โคลอสตรุ้ม (Colostrum) หรือน้ำนมเหลือง หมายถึงน้ำนมแม่ในช่วงแรก เป็นน้ำนมที่มีประโยชน์มากมาย มากกว่าที่คนส่วนใหญ่รู้ น้ำนมเหลืองเพียงไม่กี่หยดจะกระตุ้นให้เกิดการสร้างระบบภูมิคุ้มที่แข็งแรงให้กับลูก นมที่ป้อนให้ลูกแต่ละครั้งในช่วง 3-5 วันหลังคลอดจะอุดมไปด้วยสารอาหารต่างๆ ทั้งโปรตีน วิตามิน พรีไบโอติกส์ และกรดไขมันจำเป็น ที่เหมาะสมกับทารกแรกเกิด โคลอสตรุ้มจะมีสีออกเหลืองหรือสีครีม และมีความเข้มข้นกว่า “ระยะน้ำนมปรับเปลี่ยน (Transitional Milk)” โคลอสตรุ้มจะค่อยๆ เปลี่ยนไปเป็นน้ำนมแม่ระยะปรับเปลี่ยนภายในเวลาประมาณ 2 สัปดาห์ น้ำนมนี้จะมีพลังงาน ไขมัน และวิตามินต่างๆ สูงขึ้น เพื่อให้เพียงพอกับความต้องการสารอาหารที่เพิ่มขึ้นของลูกน้อย ระยะน้ำนมแม่ (Mature Milk) เป็นน้ำนมระยะสุดท้ายที่คุณแม่จะสร้างขึ้นเพื่อใช้เลี้ยงลูก น้ำนมนี้จะมีน้ำในสัดส่วนที่สูงขึ้น เพื่อให้ลูกได้รับน้ำอย่างเพียงพอ แต่ก็ยังคงมีโปรตีน ไขมัน และคาร์โบไฮเดรตในปริมาณที่สมดุล เพียงพอกับการเจริญเติบโตของลูก เต้านมของแม่แต่ละข้างอาจสร้างน้ำนมไม่เท่ากัน และปริมาณของสารอาหารก็จะปรับไปตามความต้องการของลูก

เรื่องน่ารู้เกี่ยวกับโปรตีน

โปรตีนเป็นสารอาหารที่มีความสำคัญมาก ลูกต้องการกรดอะมิโน ที่เป็นองค์ประกอบเล็กๆ ในโปรตีน เพื่อการเจริญเติบโต พัฒนาการและสุขภาพที่ดี ในความเป็นจริงแล้ว โปรตีนเป็นองค์ประกอบหนึ่งที่พบได้มากในร่างกายลูก โปรตีนยังจำเป็นกับการมีระบบภูมิคุ้มกันที่แข็งแรง การเจริญเติบโตของกล้ามเนื้อ สมอง และอวัยวะอื่นๆ บุคลากรทางการแพทย์ต่างยอมรับว่าโปรตีนเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งสำหรับการเจริญเติบโต และการมีพัฒนาการที่ดีของลูกในระยะยาว โชคดีที่น้ำนมแม่ถูกออกแบบมาให้มีส่วนผสมของโปรตีนที่ เหมาะสมกับลูกน้อยของคุณ

เคล็ดลับในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่

ท่าอุ้มลูกในขณะให้นม

แม้ว่าการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่เป็นวิถีตามธรรมชาติในการเลี้ยงดูลูกน้อย แต่ก็เป็นสิ่งที่ทั้งคุณและลูกต้องเรียนรู้ร่วมกัน อาจต้องใช้เวลา ความอดทน และการฝึกฝน โดยการลองอุ้มลูกในท่าต่างๆ เริ่มอย่างช้าๆ และใจเย็นๆ

ควรอุ้มลูกอย่างไรในขณะให้นมลูก

หลังจากที่คุณลองให้ลูกดูดนมโดยอุ้มลูกด้วยท่าต่างๆ คุณจะพบท่าอุ้มที่ทั้งคุณและลูกรู้สึกสบายที่สุด คุณอาจต้องเปลี่ยนท่าอุ้ม เพื่อช่วยให้ลูกดูดน้ำนมจนอิ่ม โดยดูดนมจากเต้านมแต่ละข้างเท่าๆ กัน คุณอาจลองอุ้มลูกด้วยท่าต่อไปนี้

ท่าอุ้มให้นมลูกแบบนอนขวางบนตัก

1. นั่งตัวตรง ให้ลูกนอนตะแคงข้างบนตักของคุณ และหันหน้าเข้าหาคุณ
2. ประคองศีรษะ หลังและก้นของลูกด้วยแขนของคุณ ให้หน้าของลูกอยู่ใกล้กับเต้านมของคุณ
3. ใช้หัวนมของคุณสัมผัสกับปากหรือแก้มลูก
4. เมื่อลูกเริ่มดูดนม คุณต้องแน่ใจว่าลูกอมทั้งหัวนมและฐานหัวนมเข้าไว้ในปากมากพอในขณะที่ดูดนม

ท่าอุ้มให้นมลูกแบบอุ้มลูกฟุตบอล

ท่านี้เป็นท่าที่เหมาะที่สุดถ้าคุณคลอดลูกด้วยการผ่าคลอด หรือมีเต้านมขนาดใหญ่ หรือมีลูกแฝด
1. อุ้มลูกไว้ใต้วงแขนของคุณ (คิดถึงภาพของนักรักบี้ที่กอดลูกบอลไว้ใต้วงแขนของเขา)
2. ประคองศีรษะและคอของลูกไว้ในมือ ให้เท้าของลูกเหยียดไปด้านหลังของคุณ
3. ใช้หมอนรองรับแขนที่คุณใช้อุ้มลูก ใช้มืออีกข้างจัดปากของลูกให้อยู่ที่เต้านมของคุณ

ท่าอุ้มให้นมโดยให้ลูกนอนด้านข้าง

ท่านี้เป็นท่าที่ดีสำหรับคุณแม่ที่คลอดโดยการผ่าคลอด หรือกรณีที่คุณแม่หลังคลอดมีอาการปวด
1. คุณนอนตะแคงด้านข้าง โดยให้ลูกนอนอยู่ข้างๆ และหันหน้าเข้าหาคุณ
2. ให้ศีรษะของลูกอยู่บริเวณด้านล่างของเต้านม
3. เมื่อลูกดูดนมจากเต้าของคุณแล้ว ให้ใช้แขนที่อยู่ข้างล่างหนุนศีรษะของคุณ
4. คุณควรมั่นใจว่าคุณจะไม่เผลอหลับในขณะที่ป้อนนมลูก

การให้นมลูกในที่สาธารณะ

การให้นมลูกจะง่ายขึ้น เพราะทารกที่โตขึ้นจะถูกรบกวนน้อยลงเมื่อคุณให้นมในที่เงียบสงบ การให้นมลูกเป็นเรื่องปกติ และเป็นเรื่องธรรมชาติ มันเป็นสิทธิทางกฎหมายที่คุณจะป้อนนมให้ลูกของคุณเมื่อไร และที่ไหนก็ได้ เมื่อคุณรู้สึกว่าจำเป็น คุณแม่ส่วนใหญ่หาทางแก้ปัญหาเรื่องสถานที่และวิธีการให้นมลูกในแบบที่พวกเธอรู้สึกสบายใจได้ แม้ในขณะที่พวกเธออยู่นอกบ้าน ถ้าคุณรู้สึกอึดอัดหรือกังวลในขณะที่ให้นมลูกในที่สาธารณะ คุณอาจใช้ผ้าฝ้ายบางๆ คลุมที่ไหล่ เพื่อบังลูก และหน้าอกของคุณ

การทำให้ลูกเรอหลังการให้นมแม่

แม้ว่าจะไม่มีอากาศอยู่ในเต้านม ลูกของคุณก็อาจกลืนอากาศเข้าไปในขณะที่งับหรือปล่อยปากจากเต้านม หรือไม่ก็อาจกลืนอากาศเข้าไปตอนที่เขาร้องไห้
• ให้ลูกดูดนมจนกว่าเขาจะปล่อยเต้านมออกจากปาก แล้วคอยดูว่าลูกพร้อมที่จะเรอแล้วหรือไม่
• การให้ลูกได้เรอเป็นสิ่งสำคัญ แต่ไม่ต้องตกใจถ้าลูกไม่เรอ เด็กที่ถูกเลี้ยงด้วยน้ำนมแม่จะกลืนอากาศเข้าไปน้อยกว่าทำให้มีความจำเป็นจะต้องเรอน้อยกว่า

นับจำนวนผ้าอ้อมที่เปื้อน

น้ำนมแม่มีคุณสมบัติตามธรรมชาติที่ช่วยให้การถ่ายอุจจาระเป็นไปตามปกติ และยังช่วยกำจัดขี้เทา ที่เป็นอุจจาระช่วงแรกของเด็กแรกเกิด ขี้เทาเกิดจากสิ่งที่เด็กทารกกินเข้าไประหว่างที่อยู่ในครรภ์มารดา
• อุจจาระในช่วง 48 ชั่วโมงแรกมักมีสีดำคล้ายน้ำมันดิน การถ่ายอุจจาระ 1 ครั้งภายใน 24 ชั่วโมงหลังคลอด และถ่ายอีก 2 ครั้งในวันต่อมา ถือเป็นเรื่องปกติ
• ในวันที่ 3 คุณก็อาจต้องเปลี่ยนผ้าอ้อมอย่างน้อย 3 ครั้ง ในแต่ละวันเพราะว่าลูกถ่ายอุจจาระ
• การถ่ายอุจจาระที่มีสีเหลืองทอง ลักษณะเป็นเม็ดๆ อย่างน้อยวันละ 3 ครั้ง ของเด็กที่มีอายุ 4-6 สัปดาห์ เป็นหนึ่งในสัญญาณที่ดีซึ่งแสดงให้เห็นว่าลูกดูดน้ำนมแม่ได้มากพอ

การที่ผิวสัมผัสกันในขณะให้ลูกดูดนมแม่

การที่ผิวของแม่และลูกสัมผัสกัน หรือที่เรียกกันในชื่อว่า แกงกะรูแคร์ (kangaroo care) นั้นมีประโยชน์กับแม่และลูก ลองมาดูกันว่าข้อดีของการให้นมลูกโดยที่ผิวสัมผัสกันมีอะไรบ้าง
• ช่วยให้ลูกมีอัตราการเต้นของหัวใจ และอุณหภูมิร่างกายคงที่
• ช่วยให้ลูกมีรูปแบบการหายใจดีขึ้น
• ช่วยให้ลูกนอนหลับสนิทได้นานขึ้น ช่วยให้การนอนมีคุณภาพ และพร้อมกับการกินนมครั้งต่อไป
• ลดความเครียด และช่วยให้คุณและลูกรู้สึกผ่อนคลาย
• ช่วยให้มีการสร้างน้ำนมมากขึ้น

สัญญาณที่แสดงว่าเด็กที่ถูกเลี้ยงด้วยน้ำนมแม่มีสุขภาพแข็งแรง

การที่ไม่รู้ว่าลูกกินนมไปมากน้อยเท่าใด อาจทำให้คุณรู้สึกกังวล แต่ไม่ต้องห่วง เพราะคุณสามารถรู้ได้ว่าลูกได้รับสารอาหารครบถ้วนตามความต้องการ โดยดูได้ง่ายๆ จากสิ่งเหล่านี้
• การให้นมลูกเป็นเรื่องง่ายสำหรับคุณและลูก
• ลูกของคุณรู้สึกตื่นตัวเมื่อต้องการจะดูดนม และเขาก็ดูดนมอย่างผ่อนคลาย
• หลังการให้นม คุณจะเห็นว่าแขนและมือของลูกผ่อนคลาย
• มีการถ่ายอุจจาระตั้งแต่ 3 ครั้งขึ้นไปในแต่ละวัน สำหรับเด็กที่มีอายุ 4-6 สัปดาห์
• เต้านมของคุณนุ่มลง และมีอาการคัดตึงเต้านมลดลงหลังจากให้นมลูก
• ลูกของคุณมีน้ำหนักเพิ่มขึ้นอย่างน้อย 0.03-0.04 กิโลกรัมในแต่ละวันในช่วง 3 เดือนแรก

คุณแม่ให้นมลูกควรรับประทานอาหารเพื่อให้ได้รับพลังงานเพียงพอ

คุณแม่ที่ให้นมลูกต้องการพลังงานเพิ่มขึ้น ประมาณ 500 แคลอรีต่อวัน เพื่อชดเชยพลังงานที่ใช้ไปในการผลิตน้ำนม คุณควรเลือกรับประทานอาหารที่ให้พลังงาน และอุดมไปด้วยสารอาหารต่างๆ อาหารว่างง่ายๆ และดีกับสุขภาพ เช่น
• แครกเกอร์ที่ทำจากธัญพืชเต็มเมล็ด และชีส (เนยแข็ง) ไขมันต่ำ กับมะเขือเทศที่หั่นเป็นชิ้นๆ หรือผลไม้สด
• โยเกิร์ต หรือสมูทตี้ผลไม้
• ไข่ต้มสุก หรือแซนวิชสลัดปลาทูน่า ½ ชิ้น
• ถั่วและผลไม้แห้ง ที่มีส่วนผสมของอัลมอนด์ หรือวอลนัท และเชอร์รี่อบแห้ง หรือแครนเบอร์รี่อบแห้ง